*कृषी हवामानाचा इशारा — महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांवर अवकाळी संकट!*

वृत्तरत्न नव महाराष्ट्र न्यूज✍️

कार्यकारी संपादक : रितेश साबळे

दिनांक : १९ ऑक्टोबर २०२५

महाराष्ट्रात पुन्हा एकदा अवकाळी पावसाने शेतकऱ्यांच्या चिंतेत भर टाकली आहे. भारतीय हवामान विभागाने (IMD) आणि कृषी हवामान केंद्राने राज्यातील अनेक भागांना वादळी पावसाचा आणि विजांच्या कडकडाटाचा इशारा दिला आहे.

गेल्या काही दिवसांपासून वातावरणात प्रचंड अस्थिरता निर्माण झाली असून, अचानक ढगाळ वातावरण आणि जोरदार पावसाची शक्यता निर्माण झाली आहे.

 *हवामान स्थिती व अंदाज* 

दक्षिण अरबी समुद्रावर तयार झालेल्या निम्न दबाव क्षेत्रामुळे महाराष्ट्रात वातावरणात बदल जाणवतो आहे. पुढील ४८ तासांत मराठवाडा, विदर्भ, उत्तर महाराष्ट्र आणि पश्चिम महाराष्ट्रात हलका ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस पडण्याचा अंदाज हवामान विभागाने वर्तविला आहे.

 *राज्यातील १३ जिल्ह्यांना हवामान विभागाचा “यलो अलर्ट* ” जारी करण्यात आला आहे. त्यात नाशिक, जळगाव, औरंगाबाद, बीड, परभणी, हिंगोली, बुलढाणा, लातूर, उस्मानाबाद, नांदेड, अकोला, वाशीम आणि अमरावती या जिल्ह्यांचा समावेश आहे.

वादळी पावसासह वीज चमकण्याची शक्यता जास्त असल्याने नागरिकांनी आणि शेतकऱ्यांनी खबरदारी घेण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.

 *शेतकऱ्यांसाठी धोक्याची घंटा* 

राज्यात सध्या भात, मका, सोयाबीन, कापूस, कांदा आणि तुर या प्रमुख पिकांचे उत्पादन टप्प्यात आलेले आहे. अवकाळी पावसामुळे या पिकांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान होण्याची शक्यता आहे.

अनेक ठिकाणी भाताची कापणी सुरू असताना पावसाने ओलसरपणा वाढल्याने दाण्यांवर बुरशी येण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.

कांद्याच्या शेतांमध्येही पाणी साचल्यास सडण्याचे प्रमाण वाढू शकते. मराठवाड्यातील काही भागात आधीच ओल्या हवामानामुळे शेतकरी संकटात आहेत.

 *कृषी तज्ञांचा सल्ला* 

कृषी हवामान केंद्र आणि तज्ञांनी शेतकऱ्यांना काही महत्त्वाचे उपाय सुचवले आहेत:

 *1. कापणीस तयार पिके लवकर काढा —* बाजारात विक्रीसाठी योग्य पिके लवकर काढून सुरक्षित ठिकाणी साठवा.

 *2. पाण्याचा निचरा सुनिश्चित करा —* शेतात पाणी साचू देऊ नका, नाल्यांची स्वच्छता ठेवा.

 *3. नवीन पेरणी किंवा रोपे झाकून ठेवा —* प्लास्टिक कव्हर किंवा निवाडे वापरून झाडांचे संरक्षण करा.

 *4. बुरशी प्रतिबंधक फवारणी करा —* ओलसर हवामानामुळे बुरशीजन्य रोग वाढतात, तज्ञांच्या सल्ल्यानुसार औषध वापरा.

 *5. शेत विमा आणि नुकसान नोंदणी करा —* पिकांचे नुकसान झाल्यास त्वरित कृषी कार्यालयात नोंद करून सरकारी मदत मिळवा.

 *शेतकऱ्यांची व्यथा* 

औरंगाबाद जिल्ह्यातील पैठण तालुक्यातील शेतकरी नामदेव पाटील म्हणाले —

“संपूर्ण हंगामभर आम्ही कष्ट केले, पण आता कापणीच्या वेळेला पाऊस सुरू झाल्याने पिके खराब होण्याची भीती आहे. प्रशासनाने वेळेवर मदत केली पाहिजे.”

 *प्रशासनाची तयारी* 

राज्य सरकारने जिल्हा प्रशासनांना सतर्क राहण्याचे आदेश दिले आहेत.

कृषी खात्याने नुकसानग्रस्त शेतकऱ्यांकडून त्वरित पिक नुकसानीची पंचनामा नोंद घेण्यास सुरुवात केली आहे.

तसेच, शासनाच्या “पिक विमा योजना”अंतर्गत लाभ मिळविण्यासाठी शेतकऱ्यांनी आवश्यक कागदपत्रे सादर करण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.

 *अवकाळी पावसाचे हे संकट* शेतकऱ्यांसाठी चिंताजनक असले तरी योग्य नियोजन, सतर्कता आणि वेळेवर उपाययोजना केल्यास नुकसान काही प्रमाणात टाळता येऊ शकते.

हवामान विभागाचे अपडेट्स नियमित तपासा आणि स्थानिक कृषी अधिकाऱ्यांशी संपर्क ठेवा.